नमुना सिकाई केन्द्रहरु कोरोनाको चपेटामा, बिद्यालय पुग्ने आमाका अपुरो सिकाई

विराटनगर, १६ भदौ ।  मोरङ्गको बुढीगंगा गाउँपालिका ३ की देबका सुबेदीले  चैतसम्म हरेक दिन बिद्यालय जाने अनी बिद्यार्थीसँगै कम्युटर सिक्नुहुन्थ्यो । घरबस्दा कम्युटर नै नदेखेकी देवकालाई  टंकीसिनवारीको नरग्राम माविमा छोराहरुसँगै कम्युटर चलाउन सिक्दा निक्कै खुसी देखिनुहुन्थ्यो ।   देबका मात्र होइन अरु धेरैजना आमाहरु  बिद्यालयको सिकाई केन्द्रमा पुगेर कम्युटर सिके ।  बुढीगंगा बाँसबारीकी पबित्रा दाहाल पनि त्यही कम्प्युटर सिक्ने आमा समुहकी अर्की सदस्य हुनुहुन्थ्यो । उहाँले पनि बिद्यालयले आमा समुह बनाएर कम्युटर चलाउने वातावरण बनाएपछि कम्युटर पहिलो पटक चलाउन पाएको बताउनुभयो ।

सिकाई केन्द्र अर्थात लर्निङ सेन्टरमा बिद्यार्थी, अभिभावक, शिक्षक, बिद्यालय ब्यवस्थापन समितिका सदस्य, शिक्षक अभिभावक संघका पदाधिकारी एकै ठाउँमा सँगै बसेर कम्युटर सिक्थे ।  जसबाट धेरै जना अभिभावकलाई कम्युटर चलाउन सक्ने भएका थिए ।  धेरै कुरा अभिभावकले वालवालिकालाई सिकाउने भएपनि डिजिटल साक्षरता शिक्षा अभियानमा बालबालिकाले अभिभावकलाई सिकाए ।  लकडाउन शुरु भएसँगै नियमित बिद्यालय पढ्नको लागि नै जाने आमाहरु कम्युटर चलाउन जानै पाएनन् । सँगै एक अर्कोसँगको सिकाई आदान प्रदान गर्ने बिद्यालय ब्यवस्थापन समितिका पदाधिकारी मात्र हैन, बिद्यार्थी समेत बिद्यालयमा जाने वातावरण बनेन । सरकारले गत चैन ११ गतेदेखि घोषणा गरेको लकलडाउनको असर शिक्षा क्षेत्रमा देखिएको  छ ।  

प्रदेश १ सरकारले १ सय १२ वटा सामुदायिक विद्यालयमा विद्यालय शिक्षाको गुणस्तर सुधार अभियान शुरु गरेको थियो ।  विद्यालय शिक्षाको गुणस्तर सुधार अभियान निर्देशिका २०७५ जारी गरेर अभियान शुरु भएपछि कम्युटरै नदेखेका आमाहरु पनि बिद्यालयमा गएर आफ्ना छोराछोरीसँगै कम्युटर चलाउन थालेका थिए ।

सामुदायिक विद्यालयको शिक्षाको गुणस्तर बृद्धि गर्दै सूचना प्रविधीसँग अभिभावकलाई पनि जोड्ने अवधारणा निकै प्रभावकारी भएकोमा लकडाउनको असर यी सबै क्षेत्रमा परेको बिद्यालयका प्रधानाध्यापक भीमबहादुर बस्नेतले बताउनुभयो ।  डेढ बर्ष पहिला सुकना माबिमा अनलाईन एजुकेशन सम्बन्धी कार्यशाला संचालन भएपछि बिद्यालय शिक्षाको गुणस्तर सुधार अभियानको बाटो खुलेको बस्नेतले जानकारी दिनुभयो  ।

लकडाउनको असर

यस बिद्यालयमा नियमित कम्प्युटर सिक्नका लागि आउने आमाहरु कोरोनाको त्रास पछि आउन छाडेका  छन्  । आमा समुहहरुको भेला बैठक हुन सकेको छैन भने कम्युटर सम्बन्धि तालिमहरु बन्द भएको बिद्यालयका प्रधानाध्यापक बस्नेतले बताउनुभयो ।  ल्याबमा राखेर तालिम दिनसक्ने अबस्था नरहेको कारण  चैत देखि बन्द भएको सिकाइ केन्द्र खुल्न सकेको छैन । यसरी सिकाई केन्द्रमा  हरेक ३ महिनामा एउटा समुहले आएर पढ्ने र सिकेपछि नयाँ आमाहरु आउने गरेका थिए ।  बिद्यालय ब्यवस्थापन समितिका पदाधिकारीहरुले नै नजिकै रहेका खुल्ला बाल विकास सिकाई केन्द्रहरुको शिक्षकलाई पनि तालिम दिन थाले सँगै कोरोनाको त्रास शुरु भएपछि सबै शिक्षण क्रियाकलाप नै रोकिएको छ । 

रहरलाग्दो सिकाई

बिद्यालय शिक्षाको गुणस्तर सुधार अभियानमा कम्युटरबाट कखरा सिक्नेदेखि गुगलबाट बिभिन्न बिषयको खोजी गर्ने, नक्सा हेर्ने, युट्युब र फेसबुक चलाउने सम्मको काम सबैले पालैपालो बिद्यालयमा आएर कम्प्युटर सिक्ने आमाहरुले नै गर्थे ।  कम्युटरको सदुपयोग र दुरुपयोग अनि यसका फाइदा र बेफाइदाका बारेमा पनि सिकाउने गरिएको कम्युटर शिक्षक अच्युत आचार्यले बताउनुभयो ।  प्रदेश १ सरकारको सामाजिक विकास मन्त्रालयले शुरु गरेको डिजिटल साक्षरता अभियानबाट अब सामुदायिक बिद्यालयलाई डिजिटल साक्षरतासँगै एउटा सिकाई केन्द्रको रुपमा विकास गर्ने सरकारको दाबी छ ।

प्रदेशका ६४ वटा पालिकाका एक सय १२ बिद्यालयमा चलिरहेको यो अभियानले बिद्यार्थी, अभिभावक र बिद्यालय प्रशासन तथा ब्यवस्थापन समितिलाई जोड्ने काम समेत गरेको प्रदेश १ का सामाजिक विकास मन्त्री जीवन घिमिरेले बताउनुभयो ।  मन्त्री घिमिरेका अनुसार अहिले भएको शिक्षा सम्बन्धि गतिबिधिहरु सबै सुस्ताएकोले आमा समुहलाई कम्प्युटर सिकाउने काम पनि रोकिएको छ  । तर दुरी ब्यवस्थापन गरेर सिकाउने की भन्ने बारेमा छलफल भईरहेको उहाँको भनाई छ ।